Nietolerancja histaminy to coraz częściej diagnozowany problem, który dotyka zarówno zdrowia fizycznego, jak i samopoczucia. Jednym z kluczowych aspektów tego schorzenia jest rola enzymu diaminooksydazy. W artykule przedstawię Ci, czym jest amina DAO, jak działa, oraz jakie znaczenie ma dla osób z nietolerancją histaminy.
Co to jest nietolerancja histaminy?
Nietolerancja histaminy to stan, w którym organizm nie radzi sobie z rozkładem nadmiaru histaminy
Histamina pełni ważne funkcje, m.in. reguluje układ odpornościowy i działa jako neuroprzekaźnik, ale jej nadmiar może prowadzić do wielu przykrych objawów.
DAO – czym jest i za co odpowiada w organizmie?
DAO, czyli diaminooksydaza, to enzym, który odpowiada za rozkład histaminy w przewodzie pokarmowym. W normalnych warunkach jest produkowane przez komórki jelitowe i skutecznie kontroluje poziom histaminy dostarczanej z pożywieniem.
W przypadku niedoboru lub jego niewystarczającej aktywności, histamina kumuluje się w organizmie, co prowadzi do nietolerancji histaminy.
Jak działa DAO i dlaczego jest kluczowe?
Działa jako „strażnik” w jelitach, który neutralizuje histaminę. Proces ten odbywa się w dwóch krokach:
- Neutralizacja histaminy – DAO rozkłada histaminę na bezpieczne dla organizmu związki.
- Wydalanie produktów przemiany – powstałe substancje są usuwane z organizmu.
Gdy enzymu jest zbyt mało lub jego aktywność jest osłabiona, histamina zaczyna działać jak toksyna, co prowadzi do wystąpienia objawów nietolerancji.
Przyczyny niedoboru DAO
Niedobór enzymu może być spowodowany różnymi czynnikami, w tym:
- Choroby przewodu pokarmowego – np. zespół jelita drażliwego (IBS), celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna.
- Leki – niektóre grupy leków, takie jak antybiotyki, przeciwdepresyjne, czy leki na nadciśnienie, mogą obniżać aktywność DAO.
- Dieta bogata w histaminę – spożywanie dużej ilości produktów zawierających histaminę, takich jak sery dojrzewające, wino czy kiszonki.
- Genetyka – mutacje genów odpowiedzialnych za produkcję DAO mogą prowadzić do jego niedoboru.
Jak zdiagnozować niedobór DAO?
Jeśli podejrzewasz u siebie nietolerancję histaminy, warto skonsultować się z dietetykiem lub lekarzem. Możliwe metody diagnostyczne to:
- Test poziomu DAO – badanie krwi mierzące ilość i aktywność enzymu. Nie jest jednak w 100% zapewniające czy zmagamy się z nietolerancją, ponieważ objawy występują od nadmiaru histaminy w jelitach, a to badanie wskazuje poziom we krwi.
- Testy histaminy w moczu – pozwalają ocenić poziom histaminy wydalanej z organizmu.
- Dziennik objawów i diety – monitorowanie reakcji organizmu na spożywane produkty. To najczęściej lekceważony element diagnostyki nietolerancji histaminy. A często jedyny skuteczny i potwierdzający tę dolegliwość.
Jak wspomóc działanie DAO przy nietolerancji histaminy?
Suplementacja DAO
W aptekach dostępne są suplementy zawierające enzym DAO, które pomagają rozkładać histaminę z pożywienia. Suplementy te przyjmuje się przed posiłkami, aby wspomóc naturalne procesy organizmu. Niestety są dość drogie i po zaprzestaniu ich brania objawy wracają. Nie jest to lek na nietolerancję histaminy!
Dieta niskohistaminowa
Unikanie produktów bogatych w histaminę jest kluczowe dla złagodzenia objawów. Warto ograniczyć m.in.:
- Sery dojrzewające,
- Wino czerwone,
- Ryby i owoce morza,
- Kiszonki,
- Pomidory i bakłażany.
Leczenie chorób podstawowych
Jeśli niedobór wynika z chorób przewodu pokarmowego, ich leczenie może znacząco poprawić sytuację. Częstym błędem jest zaprzestanie na samej diagnozie nietolerancji histaminy. A okazuje się, że u większości pacjentów jest ona przejściowa i spowodowana innymi chorobami (np. SIBO, celiakia).
Unikanie leków obniżających aktywność DAO
Warto porozmawiać z lekarzem o możliwościach zamiany leków na takie, które nie wpływają negatywnie na DAO, ponieważ wiele popularnych leków hamuje jego działanie.
Jakie leki obniżają aktywność DAO?
- Leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (NLPZ)
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen czy aspiryna, mogą hamować aktywność DAO, co sprawia, że są szczególnie problematyczne dla osób z nietolerancją histaminy. - Antybiotyki
Niektóre antybiotyki, zwłaszcza izoniazyd i klawulanian, wpływają na metabolizm histaminy. Dodatkowo, długotrwałe stosowanie antybiotyków może prowadzić do zaburzeń flory jelitowej, co obniża naturalną produkcję DAO w jelitach. - Leki przeciwdepresyjne i psychotropowe
- Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, np. amitryptylina, mogą zmniejszać aktywność DAO.
- Inhibitory monoaminooksydazy (MAO-I), takie jak fenelzyna czy tranylcypromina, również mogą podnosić poziom histaminy przez wpływ na metabolizm amin biogennych.
- Leki przeciwnadciśnieniowe
Niektóre leki na nadciśnienie, takie jak walsartan czy amlodipina, mogą wpływać na aktywność enzymów metabolizujących histaminę, w tym DAO. - Środki przeciwwymiotne
Metoklopramid, stosowany w przypadku nudności i wymiotów, może osłabiać działanie DAO. - Leki hormonalne
Hormonalne środki antykoncepcyjne i terapia hormonalna w menopauzie mogą wpływać na metabolizm histaminy. W szczególności estrogeny są związane z obniżeniem aktywności DAO, co może tłumaczyć nasilenie objawów nietolerancji histaminy u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną.
Czy wszystkie leki muszą zostać odstawione?
Nie zawsze konieczne jest całkowite odstawienie leków, które obniżają aktywność DAO. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić zmniejszenie dawki, zmodyfikowanie schematu leczenia lub wprowadzenie terapii wspomagającej. Każda zmiana powinna być jednak przeprowadzana pod nadzorem specjalisty.
Niedobór DAO Dietetyk
Osoby z nietolerancją histaminy mogą odnieść ogromne korzyści ze współpracy z dietetykiem, który pomoże:
- Opracować indywidualną dietę – dostosowaną do poziomu nietolerancji i preferencji żywieniowych.
- Monitorować objawy – i odpowiednio modyfikować jadłospis.
- Wprowadzić suplementację – jeśli jest to konieczne.
- Uczyć się rozpoznawać „bezpieczne” produkty – w oparciu o listy produktów niskohistaminowych.
Nietolerancja histaminy to wyzwanie, które może znacząco wpływać na jakość życia. Dzięki odpowiedniej diagnostyce, diecie i wsparciu specjalistów można jednak skutecznie kontrolować objawy i poprawić samopoczucie.
Jeśli podejrzewasz u siebie nietolerancję histaminy napisz do mnie. Pracuję z pacjentami zmagającymi się z nietolerancjami, w tym nietolerancją histaminy. Razem szukamy przyczyny i dostosowujemy dietę do Ciebie i Twoich potrzeb.